بدان كه اين ماه و ماه شعبان و ماه رمضان در شرافت تماماند و روايت بسيار در فضيلت آنها وارد شده، بلكه از حضرت رسول صلىاللهعليهوآله روايت شده كه: ماه رجب ماه بزرگ خداست و ماهى در حرمت و فضيلت به آن نميرسد و قتال با كافران در اين ماه حرامست و رجب ماه خداست و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است. كسى كه يک روز از ماه رجب را روزه دارد مستوجب خشنودى بزرگ خدا گردد و غضب الهى از او دور گردد و درى از درهاى جهنم بر روى او بسته گردد.
از حضرت موسى بن جعفر عليه السلام منقول است كه هر كه يک روز از ماه رجب را روزه بدارد آتش جهنم يكساله راه از او دور شود و هركه سه روز از آن را روزه دارد بهشت او را واجب گردد و ايضاً فرمود كه رجب نام نهرى است در بهشت از شير سفيدتر و از عسل شيرينتر هر كه يك روز از رجب را روزه دارد البته از آن نهر بياشامد.
از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه حضرت رسول صلىاللهعليهوآله فرموده كه ماه رجب ماه استغفار امت من است، پس در اين ماه بسيار طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را اَصَبّ مىگويند زيرا كه رحمت خدا در اين ماه بر امت من بسيار ريخته میشود پس بسيار بگویيد: اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَاَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ، و ابن بابويه به سند معتبر از سالم روايت كرده است كه گفت رفتم به خدمت حضرت صادق عليه السلام در اواخر ماه رجب كه چند روز از آن مانده بود، چون نظر مبارک آن حضرت بر من افتاد فرمود كه آيا روزه گرفتهاى در اين ماه؟ گفتم نه، واللَّه اى فرزند رسول خدا!فرمود كه آنقدر ثواب از تو فوت شده است كه قدر آن را به غير خدا كسى نمیداند، به درستی كه اين ماهیاست كه خدا آن را بر ماههاى ديگر فضيلت داده و حرمت آن را عظيم نموده و براى روزه داشتن آن گرامى داشتن را بر خود واجب گردانيده. پس گفتم يَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اگر در باقيمانده اينماه روزه بدارم آيا بعضى از ثواب روزه داران آن فائز میگردم؟ فرمود: اى سالم هركه يك روز از آخر اين ماه روزه بدارد خدا او را ايمن گرداند از شدت سَكَراتِ مرگ و از هَوْل بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر كه دو روز از آخر اين ماه روز دارد بر صراط به آسانى بگذرد و هركه سه روز از آخر اين ماه را روزه دارد ايمن گردد از ترس بزرگ روز قيامت و از شدّتها و هَوْلهاى آن روز و بَرات بيزارى از آتش جهنم به او عطا كنند و بدانكه از براى روزه ماه رجب فضيلت بسيار وارد شده است و روايت شده كه اگر شخص قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه اين تسبيحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دريابد:
سُبْحانَ الْإِلهِ الْجَليلِ، سُبْحانَ مَنْ لا يَنْبَغِى التَّسْبيحُ اِلاَّ
منزه است خداى بزرگ منزه است آنكه تنزيه و تسبيح جز براى او شايسته نيست
لَهُ، سُبْحانَ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ.
منزه است خداى برتر و كريمتر، منزه است آنكه لباس عزت در بردارد و شايسته آن است
و اما اعمال آن پس بر دو قسم است:
قسم اول اعمال مشتركه آن است كه متعلق به همه ماه است و اختصاصى به روز معين ندارد و آن چند امر است اول آنكه در تمام ايام ماه رجب بخواند اين دعا را كه روايت شده حضرت امام زين العابدين عليه السلام در حجر در غُرّه رجب خواند:
يا مَنْ يَمْلِكُ حَوآئِجَ السَّآئِلينَ و يَعْلَمُ ضَميرَ الصَّامِتينَ، لِكُلِّ مَسْئَلَةٍ مِنْكَ
اى كه مالك حاجات خواستارانى و اى كه نهاد خاموشان دانى براى هر خواستهاى از جانب تو
سَمْعٌ حاضِرٌ، وَجَوابٌعَتيدٌ، اَللّهُمَّ وَمَواعيدُكَ الصَّادِقَةُ، و اَياديكَ الفاضِلَةُ
گوشى شنوا و پاسخى آماده است خدايا به حق وعدههاى راستت و نعمتهاى بسيار
وَ رَحْمَتُكَ الواسِعَةُ، فَاَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
و رحمت وسيعت از تو خواهم كه درود فرستى بر محمد و آل محمد
واَنْ تَقْضِىَ و حَوائِجى لِلدُّنْيا وَالْأخِرَةِ، اِنَّكَ عَلى كُلِّشَىْءٍ قَديرٌ.
و حوائج دنيا و آخرتم را برآورى كه براستى تو بر هرچيز توانايى
دوم بخواند اين دعا راكه حضرت صادق عليهالسلام در هر روز ماه رجب میخواندند
خابَ الوافِدُونَ عَلى غَيْرِكَ،
نوميد شدند آنان كه بر ديگرى
وَ خَسِرَ المُتَعَرِّضُونَ اِلاَّ لَكَ، وَضاعَ المُلِمُّونَ اِلاَّ بِكَ، وَاَجْدَبَ
جز تو وارد شدند و زيانكار شدند كسانى كه به غير از تو رو كردند و تباه گشتند آنانكه جز به درگاه تو فرود آمدند
الْمُنْتَجِعُونَ اِلاَّ مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ، بابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبينَ، وَخَيْرُكَ
و گرفتار قحطى شدند كسانى كه جز از فضل تو پوييدند در خانهات به روى مشتاقان باز و خير و نيكيت
مَبْذُولٌ لِلطَّالِبينَ، وَفَضْلُكَ مُباحٌ لِلسَّآئِلينَ، وَنَيْلُكَ مُتاحٌ لِلأمِلينَ،
به خواستاران عطا شده و فضل و بخششت براى خواهندگان مباح و آزاد است عطايت براى آرزومندان مهياست
وَ رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصاكَ، وَحِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ ناواكَ، عادَتُكَ
و روزيت حتى براى كسانى كه نافرمانيت كنند گسترده است و بردباريت حتى در مورد آنكه به دشمنيت
الْإِحْسانُ اِلَى الْمُسيئينَ، وَسَبيلُكَ الإِبْقآءُ عَلَى الْمُعْتَدينَ، اَللّهُمَ
برخاسته شامل است شيوهات نيكى به بدكاران است و راه و رسمت زندگى دادن به سركشان است خدايا
فَاهْدِنى هُدَى الْمُهْتَدينَ، وَارْزُقْنىِ اجْتِهادَ الْمُجْتَهِدينَ،
پس مرا به راه راهيافتگان رهبرى كن و كوشش كوشايان را روزيم كن
وَلاتَجْعَلْنى مِنَالْغافِلينَ الْمُبْعَدينَ، واغْفِرْلى يَوْمَالدّينِ
و قرارم مده از بىخبران دور شده از دربارت و در روز جزا گناهم بيامرز
* سوم شيخ در مصباح فرموده مُعَلَّىبن خُنَيْس از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود بخوان در ماه رجب:
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ صَبْرَ الشَّاكِرينَ لَكَ، وَعَمَلَ الْخائِفينَ مِنْكَ، وَ يَقينَ
خدايا از تو خواهم شكيبايى سپاسگزارانت را و كردار ترسانندگانت را و يقين
الْعابِدينَ لَكَ، اَللّهُمَّ اَنْتَ الْعَلِىُّ الْعَظيمُ، وَاَنَا عَبْدُكَ الْبآئِسُ الْفَقيرُ،
پرستندگانت را خدايا تو والا و بزرگى و من بنده مستمند بینواى توام
اَنْتَ الْغَنِىُّ الْحَميدُ وَاَنَا الْعَبْدُ الذَّليلُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ،
تويى بی نياز ستوده و منم بنده خوار درگاه خدايا درود فرست بر محمد و آلش
وَ اْمْنُنْ بِغِناكَ عَلى فَقْرى، وَبِحِلْمِكَ عَلى جَهْلى، وَ بِقُوَّتِكَ عَلى
و منت نِه به وسيله توانگريت بر فقر و نداريم و به بردباريت بر نادانيم و به نيرويت بر
ضَعْفى يا قَوِىُّ يا عَزيزُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الْأَوصيآءِ
ناتوانيم اى نيرومند و اى با عزت خدايا درود فرست بر محمد و آل او آن اوصياء
الْمَرْضيِّينَ وَاكْفِنى ما اَهَمَّنى مِنْ اَمْرِ الدُّنْيا وَالآخِرَةِ، يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ
پسنديده و كفايت كن آنچه از كار دنيا و آخرتم كه مرا به اندوه انداختهاى مهربانترين مهربانان
منبع: مفاتیحالجنان