حضرت امام هادی(علیه السلام) در سال 212 هجری قمری در شهر صریا (نزدیک مدینه) دیده به جهان گشود. پدر ایشان حضرت امام محمدتقی جوادالائمه(ع) و مادرشان بانویی فاضله و عفیفه به نام سمانه بود. نام مبارک ایشان علی از القابشان نقی، هادی و نجیب و کنیه‌شان ابوالحسن است. همسر امام هادی(ع) حُدیث یا سلیل نام داشت.
امام علی النقی الهادی(ع) در سال 220 هجری قمری در مدینه به امامت رسیدند. آن حضرت 13 سال اول امامت خود را در این شهر سپری نمود و ضمن بهره‌رسانی معنوی و علمی به شیعیان، به امور آّنان رسیدگی می‌کردند تا این که متوکل عباسی که در دشمنی با ائمه اطهار مشهور بود؛ به خاطر هراسی که از نفوذ و محبوبیت امام در جامعه داشت ایشان را از مدینه به سامرا فراخواند زیرا احساس می‌کرد که باید امام را از نزدیک تحت نظر بگیرد.
پس از آمدن امام به سامرا، اگرچه ایشان ظاهراً آزاد بود اما «متوکل» منزلشان را طوری انتخاب کرده بود که همواره تحت نظر باشند. او به طور مرتب دستور تفتیش منزل ایشان را صادر می‌کرد و تمام دیدارها و رفت و آمدها توسط نیروهای حکومتی کنترل می‌شد.
متوکل جو بسیار خفقان آمیزی را بر جامعه حکم‌فرما کرده بود و سختگیری و فشار زیادی را بر شیعیان اعمال می‌کرد. او علویان را در محاصره اقتصادی قرار داده بود. به شاعران درباری مال فراوانی می‌داد تا در اشعار خود به ائمه بی‌احترامی کنند. او اکثر سادات جلیل‌القدر آن زمان را دستگیر و زندانی کرد. از هولناک‌ترین اقدامات او در دوره حکومتش، انهدام و تخریب مرقد امام حسین (ع) بود.
اوضاع معیشتی مردم و به خصوص علویان در زمان خلفای عباسی به خصوص متوکل و بقیه خلفای هم عصر امام هادی(ع) بسیار دشوار بود، زیرا آنان بیت‌المال مسلمین را صرف خوشگذرانی‌هایی می‌کردند که به گواهی تاریخ، هزینه‌های مربوط به آنها بی‌سابقه بوده است.
آن حضرت در شهر سامرا و در روز 3 رجب سال 254 هجری قمری پس از 34 سال امامت به دست «معتز» خلیفه سفاک عباسی به شهادت رسیدند. گفتنی است، پس از شهادت امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع) بر پیکر مطهر پدر خویش نماز گزارد و پس از تشییع جنازه، ایشان را در منزل خویش به خاک سپردند. محل دفن امام هادی(ع) و فرزندش امام حسن عسکری(ع) در سامرا به حرم عسکریین شناخته می‌شود. پس از دفن امام هادی(ع) در خانه‌اش، امام عسکری(ع) برای مقبره او خادمی تعیین کرد. در سال ۳۲۸ق نخستین گنبد بر قبر آن‌دو بنا شد. حرم عسکریین در دوره‌های مختلف، مرمت و تکمیل و نوسازی شده است. هرساله شیعیان برای زیارت امام هادی و امام حسن عسکری، از مناطق مختلف به سامرا می‌روند.
