نویسنده: مینا کشانی همدانی- دکترای شهرسازی، سرپرست انتشارات و پژوهشگر جهاددانشگاهی واحد اصفهان؛ صنعت نشر به عنوان بازوی اصلی انتشار افکار، ایدهها و نظرات مختلف قلمداد میشود. صنعتی که حیات آن، اگر نگوییم کاملا، که دستکم بخش چشمگیر و عمده آن وابسته به صنعت چاپ است. از این رو برآنیم به مناسبت روز ملی صنعت چاپ، مروری کوتاه بر نقش صنعت چاپ در حوزه انتشارات و توسعه علم داشته باشیم. اهمیت این صنعت تا بدانجاست که علیرغم رواج گونههای نوین در حوزه ترویج و انتشار مانند آثار الکترونیک و صوتی، همچنان جایگاه خود را در بازار رقابت به صورت جدی حفظ کرده است.
لمس ورقههای کاغذ، شوق اتمام آخرین سطر از یک صفحه، ورق زدن آن و شنیدن صدای ورق خوردن کتاب و حتی بوی کاغذ و جوهر مانده لای برگهای کتاب، همیشه برای مخاطبان آن جذابیت منحصربفردی داشته است. حس ناب در دست گرفتن کتاب، خط کشیدن زیر کلمات و یادداشت نوشتن در حاشیه سفید صفحات، لذتی است که حتی با گذشت سالها از زمان شکلگیری این صنعت، همچنان برای افراد مختلف جالب توجه است.
بنابراین صنعت چاپ و مرور تاریخ شکلگیری آن برای بسیاری از افراد در حوزههای آکادمیک و اجرایی به عنوان یکی از علایق اصلی آنان به شمار میرود. صنعتی که روزی گوتنبرگ آن را پایهگذاری کرد و چنان فراگیر شد که در رشد و ترویج بسیاری از اندیشهها، علوم و سرعت پیشرفت دانش، نقش چشمگیری داشته است.
یکی از نمادهای صنعت چاپ که در اصفهان به صورت نمادین در فضای عمومی شهر، دیده میشود و حتی برای بسیاری افراد، تندیسی ناشناخته قلمداد میگردد، مجسمه «خاچاطور گساراتسی» در پلازای مقابل مجموعه کلیسای وانک اصفهان واقع شده؛ تندیس وی به عنوان فردی که بنای اولین چاپخانه ایران را نهاد؛ یک قالب حروفچینی کوچک را در دست چپش گرفته است و شاید بیآنکه بداند، سهم بزرگی در توسعه علم و اندیشه در لایههای مختلف جامعه داشته است و بسیاری از ما، بخشی از آنچه هستیم را مدیون اقدام ارزشمند اوییم.
از این رو، نه تنها در حوزه نشر، که بسیاری از صاحبان اندیشه، فنون و مشاغل در سطوح مختلف، رشد و توسعه فردی و جمعی خود را مرهون شکلگیری و رواج این صنعت بوده و با توجه به تحولات فنآورانه در این صنعت در دهههای اخیر، این صنعت همواره فضای پویایی را برای خود و سایر حِرَف، به ارمغان خواهد آورد.
