4 تیر 1404

برگزاری دومین نشست خوانش هویت فرهنگی با بررسی دیدگاه‌های دکتر شایگان

نویسنده: آیدا علی اکبری

14 اسفند 1403

دومین نشست‌ از سلسله نشست‌های خوانش هویت فرهنگی با بازخوانی و بررسی دیدگاه‌های دکتر داریوش شایگان درباره هویت فرهنگی پلورالیسم فرهنگی و اسکیزوفرنی فرهنگی با ارائه بهنام افشار_ سردبیر خبرگزاری ایسنا اصفهان برگزار شد.

پس از راه‌اندازی «دبیرخانه هویت فرهنگی» ذیل معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان، واحد انتشارات تلاش دارد با تاکید بر سرفصل‌ فعالیت‌های این دبیرخانه، در راستای دانش‌افزایی اعضای دبیرخانه و علاقمندان به این موضوع، جلسات خوانش متون علمی مرتبط با هویت فرهنگی را برگزار کند.

سلسله نشست‌های خوانش هویت فرهنگی به بازخوانی، کتاب، جستار و مقالات مرتبط با این حوزه می‌پردازد. در نشست نخست که به مقاله «هویت فرهنگی ایرانیان از رویکردهای نظری تا مولفه‌های بنیادی» اختصاص داشت، به مباحثی همچون تعریف هویت، ارائه مقوله های مرتبط با آن و ارتباط هویت فرهنگی از نگاه جامعه شناسی پرداخته شد.

نشست دوم با موضوع از هویت فرهنگی تا هویت چهل تکه به بررسی دیدگاه‌های دکتر داریوش شایگان درباره هویت فرهنگی پلورالیسم فرهنگی و اسکیزوفرنی فرهنگی با ارائه بهنام افشار_ سردبیر خبرگزاری ایسنا اصفهان انجام شد.

در مقاله مورد بررسی در نشست دوم، دکتر شایگان به عنوان فردی دلبسته سنت، عرفان، ادبیات و هنر شرقی، و در عین حال انسانی متجدد، در جستجوی شناخت فرهنگ، هنر و فلسفه جدید غرب معرفی شد. او همان‌طور که با متفکران جهان غرب نظیر هایدگر، رنه‌ گنون، میشل فوکو، هانری کربن، ژیل دلوز و ژان بودریار و … حشر و نشر داشت و یا از آن‌ها تاثیر پذیرفته بود، از همنشینی با متفکران سنتی ایران همچون علامه طباطبایی، علامه رفیعی قزوینی، حکیم الهی قمشه‌ای و سید جلال‌الدین آشتیانی نیز لذت می‌برد و به گفته خودش در این هم‌نشینی‌ها، تجربه‌ دمی عرفانی نیز از علامه طباطبایی فراگرفته بود.

در این جلسه عنوان شد که شایگان، اسکیزوفرنی فرهنگی را واقعیتی انکارناپذیر می‌داند و حتی بر این باور است که تنها جهان شرق، درگیر اسکیزوفرنی فرهنگی نیست، بلکه غرب نیز در سطحی دیگر با آن مواجه است. وی راهکار مواجهه با این پدیده را، «اسکیزوفرنی فرهنگی مهار شده» و به نوعی همزیستی و گفت‌وگوی آگاهانه فرهنگ‌ها و پرهیز از نزاع‌های هویت‌یابی ناب فرهنگی می‌داند.

شایگان معتقد است در اوضاع آشفته فرهنگی امروز جهان مدرن، که عرصه تقارب سه پدیده افسون‌زدایی، تکنیک‌زدگی و مجازی‌سازی جهان است، شاهد بروز و ظهور انسان «چهل تکه» هستیم که دیگر به هویت خاصی تعلق ندارد و به نوعی چند هویتی است. و به نوعی ما در عصر «دورگه‌سازی همگانی» هستیم، و این شرایط نوعی عصر «مرقع‌کاری» را فراهم ساخته که بر اساس آن، هر انسانی در چارچوب ارتباطات فرهنگی، به چینش و ترکیب موزائیک‌وار دلبستگی‌ها و علایق خود می‌پردازد.

با نگاهی گذرا به مجموعه آثار فکری داریوش شایگان، می‌توان چنین نتیجه گرفت که دغدغه و مسئله محوری این متفکر معاصر، فرهنگ و هویت‌های فرهنگی است. شایگان به دنبال تفاهم و همزیستی فرهنگ‌ها بود و راه رسیدن به چنین همزیستی را، «گفت‌وگوی فرهنگ‌ها» آن هم در عصری که نظریه «برخورد تمدن‌ها» مطرح شده، می‌دانست. علاوه بر این، «انسان» نیز در آثار و اندیشه شایگان، جایگاه برجسته‌ای دارد، به نحوی که وی انسان مدرن را زائری گمشده در قاره روح می‌دانست که در جهان راززدایی شده و پرتلاطم امروز، باید برای رسیدن به «آگاهی» و «حقیقت»، در حال صیرورت و سیر و سلوک باشد.

در ادامه این نشست، حاضران در خصوص انتخاب موضوع جلسه بعد این سلسله نشست‌ها باهم به بحث و تبادل نظر پرداختند.

خبرهای مرتبط

نشانی: خیابان هزارجریب، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، خیابان اندیش، بعد از تالار سبز، جهاددانشگاهی واحد اصفهان