روز جهانی زمین پاک، یکی از رویدادهای جهانی است که 22 آوریل هر سال برگزار می‌شود. و هر سال این روز با یک شعار به‌خصوص، کار خود را آغاز می‌کند. سازمان EDO (سازمان جهانی زمین پاک به آدرس وب سایت EarthDay.org ) به‌عنوان متولی برگزاری روز زمین پاک در سراسر جهان، به‌دلیل آسیب‌های زباله برای محیط زیست شعار سال 2024 را کره زمین در مقابل پلاستیک‌ها «Planet vs Plastics» اعلام کرده است.
در هر دقیقه یک میلیون بطری پلاستیکی خریداری و سالانه بیش از پنج تریلیون کیسه پلاستیکی در سراسر جهان استفاده می‌شود. در مجموع نیمی از پلاستیک‌ها، یکبار مصرف هستند. اما ما چگونه به این وضعیت رسیده‌ایم؟
از دهه 1950 تا 1970، تنها مقدار کمی پلاستیک تولید می‌شد و در نتیجه زباله‌های پلاستیکی نسبتاً قابل مدیریت بودند. با این حال، بین دهه 1970 تا 1990 تولید زباله‌های پلاستیکی بیش از سه برابر شد که نشان‌دهنده افزایش در تولید پلاستیک است. در اوایل سال 2000، میزان زباله‌های پلاستیکی تولیدشده در یک دهه، بیشتر از 40 سال گذشته بود.
امروز ما سالانه حدود 400 میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌کنیم. پیش‌بینی می‌شود که سطح انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با تولید، استفاده و دفع پلاستیک‌های مبتنی بر سوخت‌های فسیلی معمولی تا سال 2040 به 19 درصد میزان کربن جهانی برسد. به‌منظور جلوگیری از ورود زباله‌های پلاستیکی به محیط زیست، تغییرات سیستماتیک مورد نیاز است.
در جهان تنها کمتر از 10 درصد زباله‌ها بازیافت می‌شوند و بقیه سوزانده یا دفن می‌شوند. بنابراین باید اقدامات متعدد و اثربخش در زمینه بازیافت زباله صورت گیرد.
سازمان EDO بیانیه زیر را به مناسبت روز زمین پاک 2024 منتشر کرده است:
«ما خواستار کاهش 60 درصدی تولید همه نوع پلاستیک تا سال 2040 هستیم، ما خواستار آگاهی‌بخشی گسترده در مورد خطرات پلاستیک برای سلامتی هستیم. به‌سرعت تمام ظروف یکبار مصرف را حذف کنید؛ به‌سرعت برای ایجاد یک معاهده قوی در سازمان ملل در مورد آلودگی‌های پلاستیک فشار بیاورید و خواستار پایان دادن سریع به مدگرایی باشید؛ به ما بپیوندید تا سیاره‌ای بدون پلاستیک برای نسل‌های آینده بسازیم.»
دکتر حامد سیار خلج- سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی اصفهان
