یادداشت از مهندس شقایق نصیری- کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری: زیرساخت داده‌های مکانی (SDI) به عنوان سنگ بنای برنامه‌ریزی شهری موثر در قرن 21 ظهور کرده است. این چارچوب پیچیده شامل فناوری‌ها، سیاست‌ها و سازوکارهای نهادی است که دسترسی به داده‌های مکانی را برای همگان تسهیل می‌کند. در اصل، SDI لایه پایه اطلاعاتی را فراهم می‌کند که بر اساس آن تصمیمات آگاهانه در برنامه‌ریزی شهری می‌تواند اتخاذ شود.
یکی از مهم‌ترین عملکردهای SDI، توانایی آن در ارتقای برنامه‌ریزی شهری از طریق تصمیم‌گیری مبتنی بر داده است. با ادغام مجموعه داده‌های مکانی متنوع مانند نقشه‌های کاربری زمین، شبکه‌های حمل و نقل، اطلاعات جمعیتی و داده‌های محیطی، برنامه‌ریزان درک جامعی از چشم‌انداز شهری به دست می‌آورند. این دیدگاه جامع آن‌ها را قادر می‌سازد تا الگوها را شناسایی و چالش‌ها را پیش‌بینی کنند، همچنین استراتژی‌هایی را برای رفع نیازهای پیچیده یک شهر در حال رشد و تکامل، تدوین کنند. به عنوان مثال، تجزیه و تحلیل الگوهای جریان ترافیک با استفاده از داده‌های لحظه‌ای[1] می‌تواند در طراحی سیستم‌های حمل و نقل کارآمدتر، کاهش ترافیک و بهبود دسترسی کمک کند.
یکی دیگر از مزایای SDI، افزایش و تقویت همکاری و شمولیت در فرآیند برنامه‌ریزی شهری است. با قابلیت به‌اشتراک‌گذاری راحت داده‌های مکانی بین سازمان‌های دولتی، نهادهای بخش خصوصی و عموم مردم مرزهای ارتباطی از بین می‌رود. این منبع داده مشترک رویکردهای مشارکتی در برنامه‌ریزی را تشویق می‌کند، جایی که مشارکت جامعه و همکاری بین بخشی می‌تواند منجر به نتایج جامع‌تر و عادلانه‌تر شود. پلتفرم‌های مشارکت شهروندی که توسط SDI پشتیبانی می‌شوند، می‌توانند به ساکنان قدرت دهند تا نظرات ارزشمندی در مورد تصمیمات برنامه‌ریزی ارائه دهند و اطمینان حاصل کنند که صدای آن‌ها شنیده می‌شود و نیازهای آن‌ها برآورده می‌شود.
علاوه بر این، SDI نقش مهمی در ترویج توسعه پایدار شهری ایفا می‌کند. با ارائه داده‌هایی در مورد عوامل محیطی مانند توپوگرافی، پوشش زمین و الگوهای آب و هوا، به برنامه‌ریزان کمک می‌کند تا شهرهایی را طراحی کنند که با محیط طبیعی هماهنگ باشند. این می‌تواند شامل بهینه‌سازی فضاهای سبز، کاهش اثرات زیست‌محیطی و ترویج گزینه‌های حمل و نقل پایدار باشد. SDI از نظارت و مدیریت توسعه‌شهری در طول زمان پشتیبانی می‌کند و به برنامه‌ریزان امکان می‌دهد تا پیشرفت در جهت اهداف پایداری را پیگیری کنند و برای اطمینان از رفاه اجتماعی و زیست محیطی بلندمدت، تنظیمات لازم را انجام دهند.
در نتیجه، زیرساخت داده‌های مکانی ابزاری ضروری برای برنامه‌ریزی شهری مدرن است. با ارائه دسترسی به داده‌های مکانی با کیفیت بالا، ترویج همکاری و حمایت از تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، SDI به برنامه‌ریزان امکان می‌دهد تا شهرهای پایدارتر، مقاوم‌تر و عادلانه‌تری ایجاد کنند. با ادامه رشد مناطق شهری و مواجهه با چالش‌های فزاینده، اهمیت SDI قوی و قابل دسترسی تنها افزایش خواهد یافت.
[1] داده‌های لحظه‌ای به داده‌هایی گفته می‌شود که به محض تولید، پردازش شده و برای استفاده در دسترس قرار می‌گیرند. این نوع داده‌ها برخلاف داده‌های تاریخی که پس از وقوع رویداد جمع‌آوری می‌شوند، در زمان واقعی و بدون تأخیر قابل دسترسی هستند.
