با توجه به تقارن این ایام با هفته پژوهش، بر آن شدیم در چارچوب رسالت و مسئولیت اجتماعی واحد انتشارات جهاددانشگاهی اصفهان، دیدگاهی تازه را در حوزه نشر تخصصی مطالعات شهری، به جامعه شهرسازان عرضه نماییم. به همین منظور گفتگویی کوتاه با استاد ارجمند، جناب آقای دکتر محمدسعید ایزدی (عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا همدان) توسط سرکارخانم دکتر مینا کشانی همدانی (دکترای شهرسازی و مدیر انتشارات جهاددانشگاهی اصفهان) پیرامون منابع مطالعاتی ارزشمند در حوزه مطالعات شهری ترتیب داده شد که اهم مطالب مطرح شده در چارچوب پرسش و پاسخ ذیل، به مخاطبان ارجمند، تقدیم می‌گردد:
- کتاب‌هایی که در ۳ سال اخیر، مطالعه آنها برای هر فرد شهرسازی (اعم از دانشجو و حرفه‌مند) جز بایدها است، معرفی فرمایید
- کتاب زندگی خانگی و فرهنگ مصرفی در ایران (Domesticity and Consumer Culture in Iran)، نویسنده: پاملا کریمی، مترجم: زهرا طاهري، انتشارات: شیرازه (۱۴۰۳)؛
کتاب، برگرفته از پایان‌نامه دکتري، خانم پاملا کریمی، در زمینه تاریخ و نظریه هنر و معماري از دانشگاه MIT است. این کتاب در شش فصل، به بررسی اهمیت زندگی خانگی در زمینه‌هاي اجتماعی، اقتصادي و سیاسی ایران پرداخته است. این کتاب تأثیر متقابل بین آرمان‌هاي محلی، تأثیرات خارجی، نقش‌هاي جنسیتی، فرهنگ مصرف‌کننده و آموزش زنان را نشان داده است که با سلیقه، مد، معماري داخلی و طراحی داخلی تلاقی دارند. پاملا کریمی مجموعه‌اي از مطالعات موردي را که چنین پدیده‌هایی را روشن می‌کند و ارزیابی طیف گسترده‌ای از اشیا و اسناد بایگانی شده از اثاثیه، لوازم خانگی و نقشه‌هاي معماري گرفته تا عکس‌ها، فیلم‌ها، سریال‌های تلویزیونی، رمان‌ها، آثار هنري، دفترچه‌هاي یادداشت، گزارش‌هاي کاري، نامه‌ها و گزارش‌های شخصی را تجزیه و تحلیل کرده است.
- کتاب شهر از نو ((The Resilient City شهرها با کدام روایت از پس فاجعه برمی‌آیند، نویسنده: لارنس جی ویل و ترجمه: نوید پورمحمدرضا، انتشارات: اطراف (۱۴۰۲)؛
کتاب نگاهی متفاوت دارد به شهرهایی که پس از فاجعه دوباره خود را بازسازي کرده‌اند و زندگی در آنها با قدرت گذشته جریان پیدا کرده است. بسیاري از شهرها در طول تاریخ ویران شده‌اند، چپاول شده یا به لرزه درآمده‌اند، گاه سوخته گاه بمباران شده‌اند، زمانی زیر آب رفته و زمانی قحطی کشیده‌اند، فصلی ردّ تشعشعات رادیواکتیو را به خود دیده‌اند و فصلی هجوم فساد و آلودگی را اما هر طور شده همچون ققنوس افسانه‌اي، از نو برخاسته‌اند و بازآفرینی شده‌اند. لارنس جی. ویل و توماس جی. کامپانلا در هشت مقاله مسائل مربوط به منشاء روایت‌ها، معیار انتخاب روایت مناسب براي بازسازي هر شهر و پیامدهاي انتخاب‌هاي سنجیده یا نامناسب را، با موشکافی و دقت بررسی کرده‌اند.
- کتاب معمار و معماري در تاریخ اجتماعی ایران، نویسنده: غلامرضا جمال‌الدین، انتشارات روزنه (۱۴۰۲)؛
کتاب در چهار گفتار به بررسی نقش «معمار» در تاریخ اجتماعی ایران و جایگاه و مرتبه اجتماعی آن پرداخته است. نویسنده درصدد پاسخ به پرسش‌هایی است که به معرفی نقش معمار در برپایی آثار معماري و وظایفی را که برعهده می‌گرفته است، می‌پردازد. صنف معماران در تاریخ ایران چه ساختاري داشت و چه کسانی ناظر صنف ایشان بوده‌اند؟ حامیان و بانیان آثار معماري چه اشخاص و گروه‌هایی بوده‌اند؟ در متون تاریخی، از جمله فتوتنامه‌ها و شهرآشوب‌ها، چه توصیف‌ها و شرح‌هایی از معماران و احوال ایشان آورده شده است؟ و خود امر «معماري» چه شأن و اعتباري داشته است؟
2. جاي ترجمه یا تالیف چه کتابی را در حوزه شهرسازي، براي مولفان و مترجمان در کشور خالی می‌بینید.
- ترجمه کتاب‌هاي ارزشمندي که به بررسی و شناخت متدولوژیک شهرهاي ایران پرداخته‌اند و متاسفانه علی‌رغم گذشت بیش از چهار دهه از انتشار این آثار، هنوز در کشور ناشناخته‌اند. کتاب‌هاي فوق به مطالعه شهرهاي کرمان، کاشان، کرمانشاه، شیراز، مشهد، تبریز و تهران پرداخته و در کنار ارائه اطلاعات بسیار ارزشمند از تاریخ تحول شهرهاي نامبرده شده، اسناد ارزشمندي را نیز به چاپ رسانده‌اند.
- در حوزه تالیف، در وهله اول، بازخوانی مولفه‌هاي سازنده سازمان فضایی اجتماعی شهرهاي ایران و معرفی سنت شهرسازي گذشته کشور ضروري است. در گام‌هاي بعد تدوین نظریاتی بر پایه ادراك صحیح از بازخوانی‌هاي صورت‌گرفته می‌تواند خلاء نظریه و نظریه‌پردازي را جبران کند.
3. آیا می‌توانید وبسایت یا مجله خاصی را، به مخاطبان معرفی فرمایید که نگاهی تازه و متفاوت به حوزه شهر و مطالعات شهري داشته باشد؟
- مجله معماري و شهرسازي “حوالی” ، “کوچه” و “بنا به زندگی” و همچنین پادکست “رادیو نیست“؛ در واقع «رادیو نیست» روایت مکان‌هایی است که نقش مؤثري در زمانه خود داشته و در حال حاضر یا نیستند یا اگر هستند تغییر کاربري و نقش داده‌اند. روایت مکان‌هایی خاموش که در عین خاموشی هزار داستان در خود دارند.
4. توصیه نهایی شما به مولفان/ مترجمان و مخاطبان خاص کتاب‌باز در حوزه مطالعات شهري…؟
به شیوه مختلف ارائه کتاب مطابق خواست و علاقه نسل جدید توجه داشته باشیم، امروز پادکست‌ها مورد توجه نسل جوان هستند و می‌توانند مخاطبین زیادي را به خود جذب نمایند. از سوي دیگر، توجه به شیوه‌هاي مدرن نگارش، بویژه روایت‌نویسی و روایت‌پژوهی می‌تواند جایگاه خاص براي جوانان در توجه به کتاب و کتابخوانی ایجاد کند.
