اوضاع ایران در آستانه ورود اسلام، از ضعف و انحطاط حکومت ساسانی حکایت داشت. قشربندی اجتماعی، ناظر بر محرومیت اقشار بسیاری از مردم در بهره‌مندی از مزایای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی بود.
از این رو در پی ورود اسلام به ایران، آیین زرتشتی و ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی گذشته به همراه نظام سیاسی فرو ریخت و ساختار سیاسی، اجتماعی، فرهنگی جدید به وجود آمد.
هدف کتاب بررسی تاریخ سیاسی، اجتماعی و مذهبی ایران، از ورود اعراب مسلمان به ایران تا پایان کار علویان است.
نخست با نیم نگاهی به اوضاع سیاسی، اجتماعی و مذهبی اواخر دوره ساسانی، تصویری از بستر جامعه‌ای که پذیرای اسلام شده ارائه می‌دهد؛ سپس با شرح اجمالی سیر فتوح اسلامی، توجهات را به اوضاع مردم ایران در دوران خلفای راشدین و سپس خلفای اموی معطوف می‌سازد. سرانجام نیز به دوره اول خلافت عباسی، به عنوان دوره درخشش ایرانیان در صحنه تاریخ اسلامی پرداخته است. دوره‌ای که به حق باید آن را بستر اصلی و واقعی تحولات شگرفی در تاریخ ایران اسلامی دانست که در دوران بعد، خاصه سده چهارم هجری بارور شد.
