محمد نیکزاد، کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی– امروز، روز وکیل مدافع، فرصتی است تا به نقش بی‌بدیل وکلا در حفظ عدالت و دفاع از حقوق شهروندی ادای احترام کنیم. این مقاله با هدف بزرگداشت نقش وکلا در جامعه و تاکید بر اهمیت حمایت از آنها تنظیم شده است.
وکلا به عنوان نمایندگان قانون، نه تنها از حقوق موکلان خود دفاع می‌کنند، بلکه به عنوان نگهبانان عدالت، در تحقق دموکراسی و حاکمیت قانون نقش اساسی ایفا می‌کنند. این روز یادآور اهمیت حضور وکلا در فرآیندهای قضایی و تلاش آنها برای تضمین برابری در برابر قانون است.
وکالت تنها یک شغل نیست، بلکه یک رسالت است. وکلا با دانش حقوقی خود، از افراد در برابر ظلم و بی عدالتی دفاع می‌کنند و به آنها کمک می‌کنند تا حق خود را در سیستم قضایی به دست آورند. این نقش به ویژه در مواردی که افراد به دلیل فقر، ناآگاهی یا تبعیض، توانایی دفاع از خود را ندارند، پررنگتر می‌شود. وکلا با دفاع از این افراد، به تحقق عدالت اجتماعی کمک می‌کنند.
سازمان عفو بین الملل در گزارش سال ۲۰۲۲ خود به وضعیت شکننده وکلا در سراسر جهان اشاره کرده است. این گزارش نشان می‌دهد که وکلا به دلیل دفاع از حقوق بشر و عدالت، با فشارهای و تهدیدات امنیتی و محدودیت‌های قانونی مواجه هستند. در بسیاری از کشورها، وکلای مدافع حقوق بشر به دلیل فعالیت‌های خود مورد آزار، بازداشت و حتی شکنجه قرار می‌گیرند.
گزارش تاکید می‌کند که استقلال وکلا به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام قضایی عادلانه، در معرض خطر است. در برخی کشورها، قوانین محدودکننده و نظارتی، مانع از انجام وظایف وکلا می‌شود. همچنین، وکلای زن و وکلای فعال در حوزه‌های حساس مانند حقوق بشر، با تبعیض و خشونت بیشتری روبرو هستند.
عفو بین الملل خواستار اقدام فوری جامعه بین الملل برای حمایت از وکلا و تضمین امنیت شغلی آنها شده است. این سازمان از دولت‌ها می‌خواهد تا قوانینی را برای محافظت از وکلا تصویب کنند و به موارد نقض حقوق آنها رسیدگی کنند. گزارش یادآور می‌شود که دفاع از وکلا، دفاع از عدالت و حقوق بشر است.
با این حال، وکلا در مسیر انجام وظیفه خود با چالش‌های متعددی روبرو هستند. فشارهای سیاسی، تهدیدات امنیتی و محدودیت‌های قانونی گاه مانع از انجام صحیح وظایف حرف‌های آنها می‌شود. در برخی موارد، وکلا به دلیل دفاع از موکلان خود، مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. این شرایط لزوم حمایت از استقلال وکلا و تضمین امنیت شغلی آنها را بیش از پیش آشکار می‌کند.
روز وکیل مدافع همچنین فرصتی است تا به یاد وکلای شجاعی بیفتیم که در راه دفاع از حقوق بشر و عدالت جان خود را از دست داده‌اند. وکلای در سراسر جهان که با شجاعت در برابر بی عدالتی ایستادگی کردند، الهام بخش نسل‌های آینده هستند.
در پایان، روز وکیل مدافع به ما یادآوری می‌کند که عدالت بدون وجود وکلای دلسوز تحقق نمی یابد؛ حمایت از وکلا و تضمین استقلال حرف‌های آنها، گامی اساسی در جهت تحقق جامعه عادلانه است. بیایید در این روز، قدردان تلاش‌های وکلا باشیم و برای حمایت از حقوق حرف‌های آنها تلاش کنیم.
منابع:
اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده ۱۰.
گزارش سازمان عفو بین‌الملل درباره وضعیت وکلا در جهان (۲۰۲۲).
