کتاب موجز و خواندنی «روزنامه‌نگاری موبایلی» که کاری از محمود سلطان‌آبادی است، به‌کوشش نشر «ثانیه» در تهران منتشر شده و ۴۸ صفحه دارد. این کتاب در سال ۱۳۹۳ شمسی و با هدف درنگ در گوشه‌هایی از تاریخ تحول روزنامه‌نگاری در قرون معاصر به بازار نشر آمده است.
«روزنامه‌نگاری موبایلی» که به روایت همین کتاب به اختصار «موجو» نامیده می‌شود، بیش از آنکه جنبه آموزشی و مهارت‌آموزی در دنیای خبر و روزنامه داشته باشد، به سرگذشت پرپیچ‌وخم رسانه‌ها و خبرنگارانی نظر دارد که روزگاری شاید یکی از پیشرفته‌ترین مسیرهایشان برای دریافت و ارائه اخبار پرندگان آسمان بودند!
اما رسانه‌ها که همواره راحت‌ترین، سریع‌ترین و کم‌خرج‌ترین راه‌ها یا نوآوری‌ها را برای فعالیت و پویایی خود جست‌وجو می‌کردند، هر بار به سمت ابزارهای نوپدیدتری متمایل شدند؛ ابزارهایی که نه‌فقط برای آدم‌های بیرونی، بلکه برای خود صاحبان رسانه نیز شگفتی‌آور بود.
موبایل یکی از جدیدترین آن ابزارهاست که در دنیای خبر و رسانه، مخصوصاً پس از باب شدن گوشی‌های هوشمند انقلاب به پا کرد. موبایل‌های هوشمند به‌طور باورنکردنی میان خبرنگاران و مدیران رسانه‌ها از یک سو و مخاطبان اخبار از سوی دیگری محبوبیت یافت. موبایل نوآوری جدیدی بود که هیچ‌کس آن را عقب نزد.
خبرنگاران آسانی استفاده از گوشی‌های همراه و سبکی و انتقال راحتشان را دوست داشتند، خصوصاً در دنیایی که همه انتظار داشتند خبرنگاران در چندین بعد مهارت و توانایی داشته باشند. با یک گوشی هوشمند، مقولاتی چون نوشتن و تصویربرداری و عکاسی و ضبط صدا برای خبرنگار به‌دور از سختی و هزینۀ بسیار زیاد فراهم می‌شد.
مدیران رسانه‌ها نیز نگاهی توأم با خوش‌بینی به موبایل داشتند و آن را به‌صرفه می‌دانستند؛ در نظر این افراد از این پس هرکسی که گوشی همراه داشته باشد، می‌تواند خبرنگار باشد. یعنی مصمم شدند که از مخاطبان خود در جایگاه خبرنگار استفاده کنند؛ خبرنگارانی که هیچ هزینه‌ای صرفشان نمی‌شد، اما اطلاعات جالب‌توجهی را از آنان دریافت می‌کردند. این مسئله همچنان ادامه دارد، هرچند از همان ابتدا معلوم شد که ذهن و قلم و نگاه یک خبرنگار واقعی با بسیاری از شهروندانی که موبایل در دست می‌گیرند، متفاوت است.
هرکس که موبایلی در دست داشت، در ضبط افکار عمومی هم موفق بود. مزایای موبایل و بهره‌مندی از آن در مسیر تولید خبر هر روز بیشتر از گذشته مورد توجه جهانیان قرار می‌گرفت. عموم فعالان رسانه نیز به این نتیجه رسیدند که تاکنون در هیچ دورانی بهتر از ابداع یک گوشی همراه با چندین نوع ظرفیت به‌طور هم‌زمان اختراع دیگری ندیده‌اند! یک فعال رسانه در واکنش به رواج این ابزار خبرنگاری نوشت: «این بهترین زمان در تاریخ برای روزنامه‌نگاران جدید است که راه خود را پیدا و کارشان را با رسانۀ متعلق خودشان آغاز کنند و موردتوجه واقع شوند.»
کتاب «روزنامه‌نگاری موبایلی» در درجه نخست می‌تواند برای شاغلان و علاقه‌مندان دنیای رسانه درخور تأمل باشد. به‌ویژه آنکه ۲ پیوست دارد که در مقایسه با دیگر بخش‌های کتاب برای آشنایی با نوشتن در روزنامه‌نگاری موبایلی و شناحتن نرم‌افزارهای این حوزه در موبایل کاربردی و آموزشی‌تر است. در کنار آن و خصوصاً به‌خاطر «ثانیه‌ای بودن» یا حجم کمش ممکن است هر مخاطب کتابخوانی را به‌خصوص دوستداران نوشته‌های مینیمالیستی را جذب کند.
امروزه، شاید هریک از ما به روزنامه‌نگار موبایلی تبدیل شده باشیم و متناسب با نیازهایمان در مسیر کار تعریف شده و در قبال دریافت پول یا خیر به‌صورت داوطلبانه به سمت تولید خبر با موبایل رفته باشیم. چه‌بسا با سرعت و دقت خود خبرهایی را تولید کنیم که از توان و مجوزهایی که خبرنگاران رسمی‌تر و مجهزتر دارند، فراتر برود و اثری عمیق‌تر در دنیای جابه‌جایی اطلاعات بگذارد.
بااین‌همه و در کنار ده‌ها مزیتی که کتاب از دنیای موجو روایت می‌کند، می‌توان این سؤال را مطرح کرد که جهان موبایل‌ها یا موجوها تاکنون چه آسیب‌ها و کمبودهایی داشته باشد. این مسئله می‌تواند توان ملی افراد را برای در اختیار داشتن یک گوشی هوشمند و تعمیر و تجهیز مداوم آن را در بر بگیرد تا میزان دسترسی به اینترنت پرسرعت که نبود آن در بسیاری از موارد می‌تواند افراد را از فرصت بهره‌مندی کافی و لازم از رسانه‌ای به این گستردگی و با این ظرفیت‌های شایان توجه محروم کند.
در متن پشت جلد کتاب این‌گونه آمده است: «در دنیای امروز، تکنولوژی‌های تلفن‌های موبایل روزنامه‌نگاران را قادر می‌سازد تا با تجهیزات کمتر و هزینه‌های بسیار پایین‌تر به انجام فعالیت بپردازند. در حال حاضر، شما می‌توانید تنها با یک تلفن موبایل هوشمند کارهای بسیار زیادی انجام دهید. البته کاربرد تلفن موبایل برای روزنامه‌نگاران، بیش از تولید و انتشار محتوای رسانه‌ای است. یک روزنامه‌نگار می‌تواند از برنامه‌های قابل نصب یا از پیش نصب‌شده روی گوش خود برای مدیریت حجم کارها و برنامه‌ریزی (نرم‌افزارهای تقویم و سررسید)، حفظ ارتباط با همکاران و مخاطبان و در جریان خبرهای ناگهانی قرارگرفتن (نرم‌افزارهای خبری) استفاده کند.»
