شعار امسال شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) «موزه برای آموزش و پژوهش» است، تأکیدی بر اهمیت موزه‌ها به‌عنوان مؤسسه‌های آموزشی پویا که یادگیری، کشف و درک فرهنگی را تقویت می‌کنند. شورای بین‌المللی موزه‌ها روز جهانی موزه‌ها را در سال 1977 به منظور افزایش آگاهی عمومی از نقش موزه‌ها در توسعه جامعه تعیین کرد و از آن زمان تاکنون به طور پیوسته در سرتاسر جهان هرساله مراسمی برای آن برگزار می‌شود.
روز جهانی موزه یک لحظه بی‌نظیر برای جامعه بین‌المللی موزه است. در این روز، هزاران موزه رویدادها و فعالیت‌های خلاقانه مرتبط با موضوع روز جهانی موزه را با کمک مردم برنامه‌ریزی و برگزار می‌کنند و بر اهمیت نقش موزه‌ها به‌عنوان نهادهایی که در خدمت جامعه و توسعه آن است، تاکید می‌کنند. هدف از بزرگداشت چنین روزی افزایش آگاهی در مورد این واقعیت است که «موزه‌ها ابزاری مهم برای تبادل فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگ‌ها و توسعه درک متقابل، همکاری و صلح میان انسان‌هاست».
ایکوم برای نیل به این هدف، راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌دهد:
- از موزه‌ها به عنوان عوامل تغییر مثبت حمایت کنید.
- رابطه بین موزه‌ها و جوامع را تقویت کنید.
- تبادل فرهنگی را به عنوان کاتالیزوری برای صلح میان مردم ترویج دهید.
- اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد را اجرا کنید.
در منشور بین‌المللی حفاظت و مرمت آثار و محوطه‌ها (1964) که به منشور ونیز مشهور است، اثر تاریخی را اینگونه تعریف کرده است: «مفهوم یک اثر تاریخی نه تنها شامل ساخته‌های معمارانه منفرد می‌شود، بلکه محیط شهری یا روستایی که در آن شاهد گویایی از تمدنی خاص، تحول یا حادثه تاریخی مهمی یافت می‌شود را نیز دربرمی‌گیرد. این مفهوم کارهای بزرگ هنری و کارهای کوچک گذشته که با گذر زمان اهمیت و اعتبار فرهنگی کسب کرده‌اند را نیز شامل می‌شود.» اهمیت فرهنگ در این تعریف به خوبی نمایان است[1].
در حال حاضر نیز با تاکید شورای بین‌المللی موزه‌ها بر پژوهش و آموزش، ضروری است تا رویکردها در قبال موزه و میراث فرهنگی در شهرها در سطوح مدیریتی تغییر کند و به سوی رویکردهای نوین گام برداشته شود. در طرح جامع گردشگری استان اصفهان، انجام شده توسط معاونت پژوهشی جهاددانشگاهی اصفهان، به خوبی مشخص شد که بیشترین دارایی استان اصفهان برای جذب گردشگران داخلی و خارجی برخورداری از میراث فرهنگی غنی (ملموس و ناملموس) در تمامی زمینه‌هاست؛ از تک‌بناهای فاخر همچون مناره‌ها، کاروانسراها تا فضاهای شهری منحصربه‌فرد در جهان همچون میدان نقش‌جهان تا سیستم‌های مهندسی همچون قنات‌های مون و مزدآباد و وزوان که همگی به ثبت جهانی رسیده همه‌وهمه فرصتی بی‌نظیر برای آموزش، پژوهش و یادگیری است.
به دلیل برخورداری استان از پتانسیل بی‌نظیر، در طرح جامع گردشگری استان، به احداث موزه‌های موضوعی (موزه سنگ، موزه فولاد) و نیز اجرای برنامه‌های رویدادی در موزه‌ها، احداث موزه‌های اقوام و مردم‌شناسی برای حفاظت از میراث فرهنگی مناطق و احداث سایت موزه در دستکندهای استان برای تجربه شیوه‌های زیست پیشینیان ما، به عنوان پروژه‌هایی حیاتی اشاره شده است. اما پیش از آن و در سطوح کلان لازم است تا با مدیریتی یکپارچه، تمامی پتانسیل‌های فیزیکی و فرهنگی استان به یکدیگر پیوند خورده و زنجیره‌ای کارآمد برای اقتصاد استان شکل گیرد. در کنار آن باید در نظر داشت عضویت شهر اصفهان در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، فرصتی بی‌نظیر برای آغاز تحولی بزرگ در گردشگری و حفاظت از میراث فرهنگی استان اصفهان است.
[1] برگرفته از سایت‌های ایکوم و ایکوموس
