مجید فرهادی- دکتری مدیریت گردشگری: با توجه به انسانمحور بودن صنعت گردشگری، میزان آشنایی نیروی انسانی بخش گردشگری با قابلیتهای حرفهای بازار کار دارای اهمیت خاصی است. آموزش، یکی از اساسیترین ابزارهای ارتقای مهارتها و رفتارهای نیروی انسانی بهمنظور پاسخگویی به تحولات سریع دنیایی کسبوکار شناخته میشود. ارائه آموزش اثربخش، نیازمند تفکر، رویکرد، الگوها و ابزارها به شیوه نوین است. در این راستا، نقش و عملکرد نظام آموزش و مؤسسات آموزشی که به آموزش و تربیت نیروی انسانی میپردازند، برجسته میگردد.
کشورهای توسعهیافته، آموزشهای خلاقانه و کارآمد را محور اساسی برنامههای خود قرار دادهاند و با این کار به دانشآموختگان خود عملا میآموزند که چگونه در حین یادگیری علم، نوآوری داشته باشند. این الگوی آموزشی، در تمام سطوح و حوزههای نظام آموزشی نظیر ابتدایی، متوسط و عالی، بزرگسالان، آموزش ترویجی و دورههای آموزش غیررسمی تلفیق شدهاند. بدینسان، اهمیت به خلاقیت فراگیران در محیطهای آموزشی، یکی از الزامات نظام آموزشی کارآمد و خلاق است.
ایران سودای توسعه گردشگری را دارد. یکی از ستونهای اصلی توسعه گردشگری نیروی انسانی آموزشدیده و با مهارت است. این در حالیست که وضعیت آموزش گردشگری در کشور ما در مقایسه با بازارهای پر رشد گردشگری دنیا متفاوت است و در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. عمده مشکلات آموزش نیروی انسانی صنعت گردشگری به قرار ذیل است:
اول؛ اغلب کارگزاران بخش آموزش گردشگری ایران، ارزشهای آموزش نظری را برتر میدانند و به فراگیران، مهارتهای لازم جهت احراز شغل آموخته نمیشود. دوم؛ آموزش نیروی انسانی بخش گردشگری اغلب از طریق افراد فاقد صلاحیت لازم در زمینه آموزش گردشگری، برنامهریزی، اداره و اجرا میشود. این وضعیت در تمام سطوح آموزش گردشگری نظیر آموزشهای رسمی آکادمیک و آموزشهای کاربردی مؤسسات دایر است. بهگونهای که اغلب دانشگاههای بزرگ کشور که به آموزش تخصصی رشتههای گردشگری میپردازند، از هیئتعلمی تخصصی گردشگری برخوردار نیستند. یعنی افرادی که فاقد مهارت علمی و تجربی لازم هستند نظام آموزش گردشگری کشور را در دست دارند. درنتیجه با طیف گستردهای از جویندگان کار بیمهارت و کم مهارت مواجه هستیم که نتیجه ابزار چنین نظام آموزشی در گردشگری هستند. سوم؛ ساختار آموزشی نامطلوب ایران در زمینه گردشگری، روند توسعه گردشگری را کُند کرده و زمینه کارآفرینی و خلاقیت مطلوب در بازار گردشگری کشور را گرفته است.
ازاینرو جهت تغییر وضعیت موجود به سمت مطلوب، اول؛ نیازمند تغییر نگاه و رویکرد آموزش عالی و دانشگاهها به رشته گردشگری هستیم مبنی بر اینکه گردشگری یک علم تخصصی است و نیازمند افراد متخصص خود است. دوم؛ تغییر دیدگاه آکادمیک به گردشگری از نظری به مهارت محور باید همراه با تخصص در بازار باشد، به گونه که دانشآموختههای گردشگری با کسب دانش، با بازار کار گردشگری آشنا شده و برای ورود به بازار کار بهعنوان یک نیروی تخصصی مناسب باشند.