در هیاهوی زندگی مدرن و روزمره، جایی میان مصرف بی‌وقفه انرژی، تولید انبوه زباله و بی‌توجهی به منابع طبیعی، گاه فراموش می‌کنیم که زمین تنها مکانی‌ست که برای زیستن داریم. سیاره‌ای آبی‌رنگ، زیبا و در عین حال شکننده که اگرچه قرن‌ها میزبان حیات بوده، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند مراقبت ماست.روز زمین پاک، نخستین‌بار در ۱۹۷۰ میلادی در ایالات متحده برگزار شد، اما در مدت کوتاهی به جنبشی جهانی تبدیل شد که اکنون در بیش از ۱۹۰ کشور گرامی داشته می‌شود. هدف آن آگاهی‌بخشی درباره محیط زیست، جلب مشارکت عمومی و تأثیرگذاری بر سیاست‌های جهانی زیست‌محیطی است.
شعار جهانی روز زمین در سال ۲۰۲۵، «توان ما، زمین ما» (Our Power, Our Planet) است؛ شعاری که بر اهمیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید دارد و از ملت‌ها می‌خواهد با همکاری، تولید برق پاک را تا ۲۰۳۰ سه‌برابر کنند. در ایران نیز، «انرژی پاک، زمین پاک» به‌عنوان شعار ملی روز زمین پاک در ۱۴۰۴ انتخاب شده است. این هم‌سویی با رویکرد جهانی نشان می‌دهد که ایران نیز در مسیر توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی گام برمی‌دارد. روز زمین، نه صرفاً یک تاریخ در تقویم، که فرصتی برای بازاندیشی در سبک زندگی ماست. تغییرات اقلیمی، افزایش دمای زمین، آلودگی منابع آب و خاک، نابودی جنگل‌ها، کاهش تنوع زیستی و بحران زباله، تنها بخشی از چالش‌های پیش‌روی بشر هستند. این مسائل، نه فقط محیط زیست که امنیت غذایی، سلامت انسان‌ها و آینده نسل‌های بعدی را نیز تهدید می‌کنند. در ایران، بحران‌هایی چون خشکسالی، فرونشست زمین، آلودگی هوا و آب، و تخریب مراتع و جنگل‌ها چالش‌های زیست‌محیطی جدی ایجاد کرده‌اند. خشک‌شدن تالاب‌ها، کاهش بارندگی و مصرف بی‌رویه منابع آبی، نیازمند تدبیر، مدیریت علمی و مشارکت مردمی است. از سوی دیگر، استفاده گسترده از پلاستیک، نبود فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ و دفن غیراصولی پسماندها از مهم‌ترین دغدغه‌های محیط زیستی کشور محسوب می‌شود. با این حال، اقدامات فردی و جمعی می‌تواند مؤثر واقع شود. کاهش مصرف انرژی، استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، صرفه‌جویی در مصرف آب، کاشت درخت، تفکیک زباله، حمایت از محصولات دوستدار محیط‌زیست و حتی مشارکت در برنامه‌های پاک‌سازی طبیعت، گام‌هایی کوچک، اما مؤثر در راستای حفظ زمین هستند.آموزش نیز نقشی کلیدی در این مسیر دارد. اگر نسل آینده با ارزش منابع طبیعی، اهمیت تنوع زیستی و ضرورت حفاظت از زمین آشنا شوند، رفتارهای محیط زیستی به بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ جامعه تبدیل خواهد شد. مدارس، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ابزارهای قدرتمندی برای ترویج این فرهنگ هستند.در کنار مردم، دولت‌ها، نهادهای حاکمیتی و صنایع نیز مسئولیت سنگینی بر عهده دارند. سیاست‌گذاری برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، مقابله با آلودگی، حفظ جنگل‌ها و مراتع و مدیریت هوشمندانه منابع آبی، از مهم‌ترین وظایف حاکمیت در مسیر دستیابی به توسعه پایدار است. همکاری‌های بین‌المللی نیز در این مسیر حیاتی هستند. مسائل زیست‌محیطی مرز نمی‌شناسند؛ آلودگی هوا، گرمایش زمین یا نابودی گونه‌ها، پیامدهایی جهانی دارند، بنابراین همبستگی میان کشورها، تبادل تجربیات و توسعه فناوری‌های پاک، می‌تواند زمین را به محیطی سالم‌تر برای همه ساکنانش بدل کند. اگر هر یک از ما، مسئولیت خود را در قبال زمین بپذیرد، اگر به جای تخریب، به بازسازی بیندیشیم و به جای مصرف بی‌رویه، به حفظ و بهره‌برداری پایدار فکر کنیم، آنگاه می‌توان امیدوار بود که زمین، همچنان خانه‌ای امن برای همه موجودات زنده باقی بماند.
زمین، سهم ما نیست؛ امانت ماست.
