در دنیای روان درمانی، این موضوع جدیدی نیست؛ بعضی از مردم صرفنظر از سختی مشکلاتشان نمیخواهند بهتر شوند؛ فقط همین.
از آنجا که این افراد، نه صحت و سلامتی را برای خودشان میخواهند، و نه علاقهای به اصلاح دنیای اطرافشان دارند، میتوان گفت نمیخواهند تغییر کنند. به هر حال، تغییر، مستلزم سرمایهگذاری توجه، زمان، انرژی و توان است.
اگر میخواهیم شاهد تغییرات معنادار باشیم، اگر میخواهیم راهحلهای پایدار و با دوام برای مشکلات واقعی که با آن مواجهیم پیدا کنیم، باید بیشتر از یک توجه زودگذر و حمایت کلامی هزینه و سرمایهگذاری کنیم. البته گاهی هم حل نشدن مشکلات، ارتباطی به ترس یا ترجیح مبارزه از زیر پتو ندارد، بلکه به ناآگاهی از چگونگی حل آن مربوط میشود. گاهی فقط نمیدانیم از کجا شروع کنیم.
کارلی فیورینا، مدیر عامل سابق شرکت اچپی، در کتاب «راه خودت را پیدا کن» از فرمولی جادویی میگوید که آن را بارها برای حل مسائل پیچیده به کار بسته و نتیجه گرفته. او مینویسد: «خیلی زود فهمیدم به یک سیستم، الگو و ابزار برای تشریح و حل مشکلات نیاز دارم؛ راهی که با آن مشکلات بزرگ را به تکههای معنادارتر و کوچکتر تبدیل کنم. من اسم این ابزار را چارچوب رهبری گذاشتم.
وقتی در یک سازمان یا یک گروه در حال حل مشکلی هستیم، ممکن است به واسطه پیچیدگی کارهایی که انجام میدهیم، دستپاچه شویم و چیزهای معینی را از قلم بیندازیم. چارچوب رهبری، قابلیت پیشگویی درباره وظایف دشوار، حل مشکل و ایجاد تغییرات را نشان میدهد و به ما یادآوری میکند که بر تمام جنبههای مشکل متمرکز بمانیم نه فقط بخشهای آسان و سرگرم کننده آن.»
خلاصهای از چارچوبی که این کارآفرین موفق در اختیار ما گذاشته، به این شرح است:
شرح هدف
چه مشکلی را باید حل کنیم؟ و هدف مطلوب چیست؟
در زمان تلاش برای تشخیص مشکلی که سعی در حل آن دارید، با این پرسش شروع کنید که چه چیزی حل شدنی است و هدف ما چیست؟ داشتن هدف واضح و در دسترس و خالی از اشتباه، به این دلیل اهمیت دارد که هر زمان شما و همراهانتان برای برطرف کردن مشکل به دنبال تغییر میروید، حتما اشتباهاتی پیش میآید، به مانعی برمیخورید، با انتقاد روبرو می شوید یا بالاخره به یک دلیلی نظم حل مشکل از دست شما خارج میشود و آن وقت است که وسوسه میشوید هدف را، با توجه به شرایط وحشتناکی که تجربه میکنید، تغییر دهید اما باید یادتان باشد که نباید این کار را بکنید. شکست، بخش اجتناب ناپذیر فرایند حل مشکل است. پس در مسیر بمانید، به مقدمات اعتماد کنید، و بگذارید سعی و تلاشتان مفید واقع شود.
اقدامات کمکی
چه کسی قرار است چه کاری انجام بدهد؟ و چه مراحلی با چه اولویتهایی ما را به این هدف میرساند؟
وقتی اقدامات کمکی خود را طرحریزی میکنید، شاید نتوانید همه اقدامات را یکجا نام ببرید اما برای شروع، همان یکی دو موردی که در ذهن دارید کافی است. اجازه بدهید پاسخ این پرسش، اقدامات شما را هدایت کند: امروز چه چیزی نداریم که برای تغییر دادن، ساختن یا به دست آوردن ضروری است؟
حین بستن تیم حل مسئله نیز توجه داشته باشید که مشارکت واقعی، مستلزم نزدیک شدن به مشکل با سه عبارت کلیدی است: «من مشتاق آموختن هستم، من طالب ارتباط هستم، من به تنهایی کاری انجام نمیدهم.»
مراحل پیگیری
چگونه نتایج را ارزیابی کنیم؟ و چه نتایجی واقعا معنادار هستند؟
پیشنهادم این است که نوعی سیستم اندازهگیری ابداع کنید که استفاده از آن برای همه آسان باشد. این سیستم، ممکن است مقیاس یک تا پنج باشد از ضعیف تا قوی و به جزئیات نحوه تعامل افراد تیم بپردازد. درست است که اعداد نمیتوانند تمام داستان پیشرفت به دست آمده را روایت کنند اما به طور حتم، فهم آن را آسانتر میکنند.
انتظارات مشترک
چه رفتارهایی تشویق کننده و هشدار دهنده هستند؟ و مناقشه چگونه حل میشود؟
انتظارات یعنی فرهنگ تیم. در بسیاری از سازمانها و گروهها، فرهنگ یا انتظارات مشترک را نیروی نرم میخوانند و واحد اندازهگیریشان نیروی سخت است. آنها کار کردن روی فرهنگ را کم ارزش جلوه میدهند و اهمیت یکی بودن حرف و عمل را جدی نمیگیرند، چون فکر میکنند نیروی نرم به منابع انسانی مربوط میشود! باید یادآوری کنم که نیروی نرم، سختترین نیروست. مگر نه اینکه وقتی نرمافزار یک برنامه خراب شود همهچیز آن از بین میرود؟
اگر سیاست تیم یا سازمان شما درِ بسته است، باید بدانید که بقیه به طور طبیعی گرایش پیدا میکنند بدترین چیزها را تصور و درباره آن گمانهزنی کنند. شفافیت بسیار مهم است. وقتی اعضای سازمان و گروه بدانند که میخواهند به کجا بروند، و چرا و چطور به آنجا میرسند، و کِی و به چه روشی چه پاداشی دریافت میکنند، مصمم میشوند در مسیر بمانند، چون حس مسئولیتی مشترک، همه را به هم پیوند میدهد. پس درها را باز بگذارید.
سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی واحد اصفهان میکوشد با انتشار سلسله مطالب «کار خوانی»، مخاطبان خود را در مسیر رسیدن به شناخت بهتر خود، برای رسیدن به رضایت شغلی یاری کند. یادداشتهای پیشین، با هشتگ کارـخوانی در شبکههای اجتماعی این سازمان به نشانی studentcity_isf@ قابل دسترسیست و یادداشتهای آتی نیز، به معرفی بیشتر کتاب «راه خودت را پیدا کن» اختصاص خواهد داشت؛ کتابی که راهنمایی برای تشخیص استعداد نهفته و قدرت درونی، سپس تقویت و به کار بردن آن در جهان بیرونی است.